Ortodonti, diş ile ağız ve diş ile yüz arasındaki uyumsuzluklar konusunda çözümler üreten bilim dalıdır.

Bu alanda görev alan kişilere ortodontist denir. Ortodontistler diş ve çenede yer alan uyuşmazlıkların teşhis ve tedavisi ile ilgilenirler.

Çarpık yapıda olan ve yanlış bir şekilde kapanan dişlerle ilgilenen ortodontistler, dişleri hareket ettirerek tekrar düzgün bir hal alması için gerekli tedavi yöntemlerini uygularlar. Ayrıca düzgün kapanmayan dişler zamanla çene kasları ve eklemlerinde de sorunlara sebep olurlar.

Dişlerde yer alan şekil bozuklukları aynı zamanda konuşma bozukluklarına da yol açar. Hastaya uygun yapılacak ortodonti tedavisi ile hem dişler tedavi edilerek bu sorunlar giderilir, hem de eski çarpık dişlere daha estetik bir görüntü kazandırılır.

Ortodonti tedavisi kapsamında düzensiz dişlere tel takılması ve bu sayede dişlerin zaman içinde kayarak olması gereken doğru şekli alması ile hasta büyük ölçüde rahatlar. Bu tedavi boyunca en dikkat edilmesi gereken nokta ağız hijyenidir. Takılan diş telleri, diş temizliğini bir ölçüde engelleyebilir. Bu yüzden hastanın daha dikkatli davranarak dişler ve teller arasında yemek birikintisi kalmayacak şekilde bir ağız bakım rutini sağlaması gerekmektedir.

Hastaya takılan diş telleri, dişler düzgün şekle erişince çıkartılır ve böylece ortodonti aktif tedavi dönemi sona erer. Bundan sonra artık koruma dönemi başlar. Dişlerin tekrar eski halini almasını engellemek için ortodontist bazı önlemler alır. Dişlerin iç yüzeyine görünmeyi engelleyecek şekilde bazı teller takılır ve bunlar dişlerin tekrar hareket ederek eski yerlerini almasını engeller.

Ortodonti tedavisi ortalama 18 ay kadar sürer. Hastanın diş ve çene yapısına bağlı olarak bu süre değişebilir. Bu tedavi süresince hastanın beslenme şeklini değiştirmesi istenir. Diş tellerine zarar vererek tedaviyi engelleyecek olan asitli, şekerli, sert, bazı yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi yasaklanır.

Ortodonti alanındaki tedavi yöntemleri  açısından temel olarak 2 ana yöntem vardır. Bunlar:

• Hareketli apareyler
• Sabit apareyler

Hareketli apareyler: Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Bu apareyler hastada tedavi dönemi ve tedavi sonrası şeklinde iki ayrı dönemde kullanılabilir. Hareketli apareyler genellikle erken dönem ortodontik sorunların tedavisinde bir tedavi yöntemi olarak kullanılır.

Basit diş hareketlerinin yapılmasında, çocuklarda dar çenelerin genişletilmesinde hareketli apareyler sıklıkla kullanılırlar. Bu apareylerin ne kadar aralıklarla takılması gerektiği ortodontist tarafından belirlenir.

Sabit Apareyler: Bu tip apareyleri dişin arka yüzeyinden takılan teller, ön yüzeyinden takılan metal ve estetik teller olarak sıralayabiliriz. Ortodonti tedavisinde yaygın olarak kullanılan sabit apareyler temel olarak diş telleri ve braketlerden oluşur. Bu tedavi yönteminde apareyler hasta tarafından değil de uzman ortodontist tarafından takılacağı ve hasta tarafından çıkartılamayacağı için tedavi süresince bir sorun oluşmayacaktır.

Braketler metal ve seramik olarak ayrılırlar. Metal braketlerin yerine, diş rengine uyumlu olmasından  dolayı seramik braketler daha çok tercih edilmektedir.

Ortodonti tedavi sürecinde bazı olağan sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunları evde tek başınıza çözebileceğiniz gibi ortodonti hekimine başvurarak da halledebilirsiniz.

Ortodonti tedavi sonrası en sık karşılaşılan sorunlardan ilki ağrıdır. Teller takılırken hissetmediğiniz fakat daha sonra eve gidince başlayan ağrılar 1 hafta kadar sürebilir. Bu çok beklenen bir şeydir. Bunun için doktorunuza başvurarak ağrı kesici kullanabilirsiniz.

Tedavi süresinde yaşanan bir diğer problem dişteki braket ya da tüplerin sizi rahatsız etmesidir. Ağızdaki varlıklarına alışkın olmadığınız braket ve teller dudak veya yanağınıza batarak canınızı yakabilir. Bunun için doktorunuzun size vereceği ortodontik mum dediğimiz sakız benzeri maddeyi kullanabilirsiniz. Bu mumdan alacağınız bir parça ile sizi rahatsız eden  yeri kapatabilirsiniz. Eğer bu mumdan tedarik edemezsiniz sakız da aynı işlevi görerek sizi rahatlatacaktır.

Aynı şekilde yanağınıza batan ark teli de sizi rahatsız edebilir. Bunun çözümü de yukarıda belirtildiği gibi mum kullanmak olacaktır. Eğer bu da yeterli gelmezse temiz bir tırnak makası ile orayı kesebilir ya da doktorunuzla görüşebilirsiniz.

Ortodonti tedavisinde diş tellerinden kaynaklı bir kuvvete maruz kalan dişlerde sallanma meydana gelebilir. Bunda korkulacak bir şey yoktur. Tedavi tamamlanınca bu sorun ortadan kalkar ve dişlerdeki sallanma biter.